---

ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമം (Consumer Protection Act) – പ്രധാന വിവരങ്ങൾ

2019-ലെ ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമം 1986-ലെ പഴയ നിയമത്തിൽ നിന്ന് വലിയ മാറ്റങ്ങളോടെയാണ് വന്നിരിക്കുന്നത്. ഉപഭോക്താക്കളുടെ അവകാശങ്ങൾ കൂടുതൽ ശക്തമാക്കുന്ന ഈ നിയമത്തിലെ പ്രധാന മാറ്റങ്ങൾ താഴെക്കൊടുക്കുന്നു.

പുതിയ സ്ഥാപനം: സെൻട്രൽ കൺസ്യൂമർ പ്രൊട്ടക്ഷൻ അതോറിറ്റി (CCPA)

പുതിയ നിയമപ്രകാരം രൂപം കൊണ്ട ഒരു പ്രധാന സ്ഥാപനമാണ് കേന്ദ്ര ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ അതോറിറ്റി (CCPA). ഇതിന്റെ പ്രധാന ലക്ഷ്യങ്ങൾ ഇവയാണ്:

• ഉപഭോക്താക്കളുടെ അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുക.
• അവകാശ ലംഘനങ്ങൾ അന്വേഷിക്കുക.
• നീതിയില്ലാത്ത വ്യാപാര രീതികൾ തടയുക.
• തെറ്റിദ്ധരിപ്പിക്കുന്ന പരസ്യങ്ങൾക്കെതിരെ നടപടിയെടുക്കുക.
• സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ തിരിച്ചുവിളിക്കാൻ നിർദ്ദേശിക്കുക.

പ്രധാന തീയതികളും വിവരങ്ങളും:

• നിയമം പ്രാബല്യത്തിൽ വന്നത്: 2020 ജൂലൈ 20
• CCPA നിലവിൽ വന്നത്: 2020 ജൂലൈ 24
• CCPA രൂപീകരണത്തിന് വ്യവസ്ഥ ചെയ്യുന്ന വകുപ്പ്: വകുപ്പ് 10
• CCPA-യുടെ തലവൻ: ചീഫ് കമ്മീഷണർ

മറ്റെന്തെല്ലാം മാറ്റങ്ങളാണ് പുതിയ നിയമത്തിലുള്ളത്?

• ഇ-കൊമേഴ്സ്: ഓൺലൈൻ വ്യാപാരങ്ങളും ആദ്യമായി നിയമത്തിന്റെ പരിധിയിൽ വന്നു.
• മധ്യസ്ഥത (Mediation): ഉപഭോക്തൃ തർക്കങ്ങൾ വേഗത്തിൽ പരിഹരിക്കാൻ മധ്യസ്ഥതയ്ക്കുള്ള വ്യവസ്ഥകൾ ചേർത്തു.
• പരാതി നൽകാനുള്ള സൗകര്യം: ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് അവർ താമസിക്കുന്ന സ്ഥലത്തുനിന്നോ ജോലി ചെയ്യുന്ന സ്ഥലത്തുനിന്നോ ഇലക്ട്രോണിക് രീതിയിൽ പരാതികൾ ഫയൽ ചെയ്യാം.

നഷ്ടപരിഹാരം ആവശ്യപ്പെടാവുന്ന തുകയുടെ പരിധി:

• ജില്ലാ കമ്മീഷൻ: 50 ലക്ഷം രൂപ വരെ (നേരത്തെ 20 ലക്ഷം).
• സംസ്ഥാന കമ്മീഷൻ: 50 ലക്ഷം മുതൽ 2 കോടി രൂപ വരെ (നേരത്തെ 20 ലക്ഷം മുതൽ 1 കോടി വരെ).
• ദേശീയ കമ്മീഷൻ: 2 കോടിക്ക് മുകളിൽ (നേരത്തെ 1 കോടിക്ക് മുകളിൽ).

പ്രധാന വ്യവസ്ഥകൾ:

• തെറ്റിദ്ധരിപ്പിക്കുന്ന പരസ്യങ്ങൾ: ഇത്തരം പരസ്യങ്ങളിൽ അഭിനയിക്കുന്ന പ്രമുഖർക്കും ഇനി ഉത്തരവാദിത്തമുണ്ടാകും.
• ഉൽപ്പന്ന ബാധ്യത (Product Liability): ഉൽപ്പന്നങ്ങളിലെ പിഴവുകൾ കാരണം ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് ഉണ്ടാകുന്ന നഷ്ടങ്ങൾക്ക് നിർമ്മാതാക്കളും വിൽപ്പനക്കാരും ഉത്തരവാദികളായിരിക്കും.

ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങൾ (വകുപ്പ് 2(9))

താഴെക്കൊടുത്തിരിക്കുന്ന ചോദ്യവും ഉത്തരവും ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ളതാണ്.

Question: ഉപഭോക്ത്യ സംരക്ഷണ നിയമത്തിന്റെ ഏത് വകുപ്പിലാണ് ഉപഭോക്ത്യ അവകാശങ്ങൾ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത്?

• A) 2.11
• B) 2.13
• C) 2.8
• D) 2.9ശരിയുത്തരം: D) 2.9

ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമത്തിന്റെ വകുപ്പ് 2(9) പ്രകാരം ആറ് പ്രധാന ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങൾ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നു:

1. സുരക്ഷയ്ക്കുള്ള അവകാശം (Right to Safety): ജീവനും സ്വത്തിനും ഹാനികരമാകുന്ന ഉൽപ്പന്നങ്ങളിൽ നിന്നും സംരക്ഷണം.
2. വിവരം ലഭിക്കാനുള്ള അവകാശം (Right to be Informed): ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെ ഗുണനിലവാരം, വില തുടങ്ങിയവയെക്കുറിച്ച് കൃത്യമായ വിവരങ്ങൾ ലഭിക്കണം.
3. തിരഞ്ഞെടുക്കാനുള്ള അവകാശം (Right to Choose): വിവിധ ഉൽപ്പന്നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇഷ്ടമുള്ളത് തിരഞ്ഞെടുക്കാനുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യം.
4. പരാതിപ്പെടാനും കേൾക്കപ്പെടാനുമുള്ള അവകാശം (Right to be Heard): പരാതികൾ ഉചിതമായ രീതിയിൽ പരിഗണിക്കപ്പെടും എന്ന് ഉറപ്പ്.
5. പരിഹാരം തേടാനുള്ള അവകാശം (Right to Seek Redressal): ചൂഷണം, നിയമലംഘനങ്ങൾ എന്നിവയ്‌ക്കെതിരെ നിയമപരമായ പരിഹാരം തേടാം.
6. ഉപഭോക്തൃ ബോധവൽക്കരണത്തിനുള്ള അവകാശം (Right to Consumer Awareness/Education): ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങളെക്കുറിച്ച് അറിയാനുള്ള അവകാശം.

---

ദേശീയ മനുഷ്യാവകാശ കമ്മീഷൻ (National Human Rights Commission) – പ്രധാന വിവരങ്ങൾ

ഇന്ത്യയിലെ മനുഷ്യാവകാശങ്ങളുടെ കാവൽക്കാരൻ എന്നറിയപ്പെടുന്ന സ്ഥാപനമാണ് ദേശീയ മനുഷ്യാവകാശ കമ്മീഷൻ. ഇതിനെക്കുറിച്ച് അറിഞ്ഞിരിക്കേണ്ട ചില പ്രധാന കാര്യങ്ങൾ താഴെക്കൊടുക്കുന്നു.

രൂപീകരണവും ചരിത്രവും

ദേശീയ മനുഷ്യാവകാശ കമ്മീഷൻ, സംസ്ഥാന കമ്മീഷനുകൾ, മനുഷ്യാവകാശ കോടതികൾ എന്നിവയുടെ രൂപീകരണത്തിനായി കൊണ്ടുവന്ന നിയമമാണ് മനുഷ്യാവകാശ സംരക്ഷണ നിയമം, 1993.

• ഓർഡിനൻസ് നിലവിൽ വന്നത്: 1993 സെപ്റ്റംബർ 28
• കമ്മീഷൻ നിലവിൽ വന്നത്: 1993 ഒക്ടോബർ 12
• ആദ്യ അധ്യക്ഷൻ: രംഗനാഥ് മിശ്ര

കമ്മീഷന്റെ അധികാരങ്ങളും നടപടിക്രമങ്ങളും

മനുഷ്യാവകാശ സംരക്ഷണ നിയമത്തിലെ വിവിധ വകുപ്പുകൾ കമ്മീഷന്റെ അധികാരങ്ങളെക്കുറിച്ച് വ്യക്തമാക്കുന്നു.

Question: ദേശീയ മനുഷ്യാവകാശ കമ്മീഷനുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ശരിയായ പ്രസ്താവന ഏത്?

• (i) കമ്മീഷന് ശിക്ഷ വിധിക്കാനുള്ള അധികാരമില്ല
• (ii) ഗവൺമെന്റിനോട് ശുപാർശ ചെയ്യാനുള്ള അവകാശം മാത്രമേ ഉള്ളൂ.
• (iii) കമ്മീഷൻ നടത്തിയ അന്വേഷണത്തിൻ്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ നടപടികൾ ആരംഭിക്കാൻ കോടതിയോട് ശുപാർശ നൽകാം
• (a) Only i and iii
• (b) Only ii and iii
• (c) Only i and ii
• (d) All of the above (i), (ii) and (iii)ശരിയുത്തരം: (d) All of the above (i), (ii) and (iii)

പ്രധാന വകുപ്പുകൾ:

• വകുപ്പ് 13 (സിവിൽ കോടതിയുടെ അധികാരങ്ങൾ): അന്വേഷണം നടത്തുമ്പോൾ കമ്മീഷന് ഒരു സിവിൽ കോടതിക്ക് തുല്യമായ അധികാരങ്ങളുണ്ട്. ഇതിൽ സാക്ഷികളെ വിസ്തരിക്കാനും രേഖകൾ ആവശ്യപ്പെടാനും അധികാരമുണ്ട്.
• വകുപ്പ് 14 (അന്വേഷണ ഏജൻസികളുടെ സേവനം): അന്വേഷണങ്ങൾക്കായി കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന സർക്കാരുകളുടെ അന്വേഷണ ഏജൻസികളുടെ സഹായം തേടാൻ കമ്മീഷന് കഴിയും.
• വകുപ്പ് 17 (വിവരങ്ങളും റിപ്പോർട്ടുകളും ആവശ്യപ്പെടാനുള്ള അധികാരം): മനുഷ്യാവകാശ ലംഘനങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള പരാതികളിൽ റിപ്പോർട്ടുകളും വിവരങ്ങളും ബന്ധപ്പെട്ട സ്ഥാപനങ്ങളിൽ നിന്ന് ആവശ്യപ്പെടാൻ കമ്മീഷന് അധികാരമുണ്ട്.
• വകുപ്പ് 18 (ശിപാർശ ചെയ്യാനുള്ള അധികാരം): അന്വേഷണത്തിൽ മനുഷ്യാവകാശ ലംഘനം നടന്നതായി തെളിഞ്ഞാൽ, കമ്മീഷന് നഷ്ടപരിഹാരം നൽകാനും കുറ്റവാളികൾക്കെതിരെ പ്രോസിക്യൂഷൻ നടപടികൾ ആരംഭിക്കാനും സർക്കാരിനോട് ശുപാർശ ചെയ്യാം.